Yêu cầu canh tác hữu cơ đối với cây Hồ tiêu.

Yêu cầu canh tác hữu cơ đối với cây Hồ tiêu.

Sản phẩm hồ tiêu hữu cơ, có nhu cầu rất lớn ở thị trường các nước phát triển, hiện cung không đủ cầu. Đây là thị trường ổn định có khả năng thanh toán cao. Trong nước, người nước ngoài công tác tại Việt Nam, khách du lịch và người tiêu dùng thuộc tầng lớp trung lưu trở lên, hiện đang xu hướng cần sản phẩm hồ tiêu hữu cơ ngày càng nhiêu hơn. Vì vậy biện pháp canh tác hữu cơ là hết sức cần thiết trong sản xuất và xuất khẩu, hướng tới bền vững và hội nhập. Bộ Nông nghiệp & PTNT Việt Nam lấy năm 2008 là năm phát động phong trào phát triển sản xuất Nông nghiệp hữu cơ Việt Nam.

Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, qua nhiều năm khảo sát sản xuất, tìm hiểu biện pháp canh tác của nông dân, cho kết quả: Những vườn tiêu phát triển tốt, cho năng xuất cao, ổn định và rất ít sâu bệnh, đều thuộc những nông hộ thực hành canh tác theo phương pháp hữu cơ. Họ luôn nâng cao độ phì của đất bằng nhiều phương pháp khác nhau, trong đó phân bón là quan trọng. Sử dụng phân chuồng (phân trâu, bò, dê, heo, gà, vịt …ủ hoai) phân xanh ủ ngấu và phân chế biến từ bột khô dầu, xác cá, mắm và các loại bột khoáng khác nhau như bột quặng photphat, v.v… có bổ xung phân hữu cơ vi sinh bón qua đường ống tưới nhỏ dọt.  Hạn chế tối đa dùng phân vô cơ. Đây là yếu tố quyết định cho đát màu mỡ, để cây tiêu phát triển bền vững; Ngoài ra còn dùng biện pháp trồng cây che phủ, phủ bồi thảm mục, sử dụng cây choái sống, trồng cây chắn gió… cũng là những giải pháp hết sức quan trọng.

Về phòng trừ dịch bệnh phải nhằm vào từng loại động vật gây hại kể cả côn trùng, cỏ dại và nấm bệnh. Để phòng chống dịch bệnh theo phương pháp hữu cơ đạt hiệu quả, cần phải hiểu thấu đáo vòng đời của các loại sâu bọ gây hại và tương tác của chúng. Có thể phòng chống cỏ dại bằng phương pháp cơ, nhiệt hoặc sử dụng các phương pháp gieo trồng cây che phủ và phủ bồi thảm mục. Cây tiêu không bệnh không dùng thuốc sâu.

 

Một vườn tiêu bị tàn phá nặng nề bởi bệnh chết nhanh

Những vườn tiêu xuống cấp, rất xấu, năng suất dưới 1 tấn/ha/vụ. Những vườn tiêu này phần lớn thuộc những hộ sản xuất tự phát tại nơi điều kiện tự nhiên không hợp với cây tiêu. Trình độ hiểu biết và áp dụng khoa học kỹ thuật kém, quá lạm dụng phân vô cơ, thuốc hóa học, dẫn đến sản phẩm không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, gây ô nhiễm môi trường, cây tiêu bị ngộ độc, dễ nhiễm bệnh, chết hàng loạt. khó khả năng trồng lại.

Canh tác Hồ tiêu hữu cơ thực chất là quay trở về gắn bó với thiên nhiên, thân thiện với môi trường, mang lại nhiều lợi ich. Các trang trại hữu cơ chịu đựng được các điều kiện thời tiết khắc nghiệt tốt hơn các trang trại thông thường, và thường sinh lợi cao hơn. Năng suất của các trang trại hữu cơ bình quân có thể thấp hơn so với năng suất của các trang trại thâm canh khai thác kiệt, nhưng được bù lại bởi giảm chi phí vật tư đầu vào (phân bón, thuốc trừ sâu). Giá bán sản phẩm cao, làm  tăng lợi nhuận.

 

Vườn tiêu được chăm sóc bài bản, năng suất trung bình 6-7 tấn/ha

Các trang trại hữu cơ it gây ô nhiễm, thiệt hại tới môi trường: Không sử dụng, không thải vào môi trường các loại thuốc trừ sâu tổng hợp mà một số trong các loại thuốc này có thể gây hại lâu dài đối với đất, nước và các sinh vật hoang dã trên cạn và dưới nước.Các trang trại hữu cơ hơn hẳn các trang trại thông thường về mặt giúp giữ vững được các hệ sinh thái khác nhau, nghĩa là các tập đoàn thực vật và côn trùng và cả động vật. Khi tính toán hoặc theo một đơn vị diện tích hoặc theo một đơn vị năng suất thì các  trang trại hữu cơ sử dụng ít năng lượng hơn và sản ra ít chất thải hơn, thí dụ các chất thải của vật liệu bao bì đóng gói hoá chất nông nghiệp.

Không ảnh hưởng  của nhiễm thuốc trừ sâu tới sức khoẻ của nông dân. Ngay cả khi thuốc trừ sâu được sử dụng đúng cách thì thuốc trừ sâu vẫn có trong không khí và dính vào thân thể nông dân. Theo các công trình nghiên cứu, các loại thuốc trừ sâu cơ-photpho gây ra các vấn đề nghiêm trọng đối với sức khoẻ như đau bụng, hoa mắt chóng mặt, đau đầu, buồn nôn, nôn mửa, và gây ra các vấn đề ở da và mắt. Ngoài ra, phơi nhiễm thuốc trừ sâu còn gây ra những vấn đề nghiêm trọng hơn đối với sức khoẻ như các vấn đề về hô hấp, rối loạn trí nhớ, các bệnh ngoài da, ung thư, suy nhược, thiểu năng trí tuệ, sẩy thai, và khuyết tật ở trẻ so sinh.  Như vậy, phương pháp canh tác hữu cơ góp phần bảo vệ sức khoẻ của nông dân và cư dân nông thôn.

Nông nghiệp hữu cơ Việt Nam nói chung và trong canh tác cây tiêu nói riêng đang trong giai đoạn khởi đầu. Để phát triển sản xuất theo phương pháp hữu cơ đạt kết quả, trong từng hộ nông dân, từng địa phương, đến Bộ Ngành cần có kế hoạch, chương trình phát triển cụ thể, có định hướng rõ ràng và có các bước đi thích hợp. Nhà nước cần hỗ trợ trong việc xây dựng các qui chuẩn mang tính pháp lý, bao gồm các tiêu chuẩn về trồng trọt, tiêu chuẩn chế biến, tiêu chuẩn dán nhãn, danh mục các chất được phép sử dụng và không được phép sử dụng, tiêu chuẩn về cấp chứng chỉ, v.v… Hỗ trợ trong tư vấn và huấn luyện kỹ thuật, xây dựng các tổ chức cấp chứng chỉ, định hướng phát triển, định hướng thị trường xuất khẩu,  xúc tiến xuất khẩu … Vai trò của nhà nước cực kỳ quan trọng, có tính chất quyết định thành công trong nông nghiệp hữu cơ nói chung trong đó có cây hồ tiêu nói riêng.
 

Trần Đức Tụng - Chánh Văn phòng VPA (tổng hợp